Dag 24, 25, 26 ROME

Afbeelding van Rome in Emo’s tijd

Vanaf de camping Village Flamino fiets ik zonder bepakking over de Via Flaminia en door de Porta del Popolo de stad in en met dat historisch bewustzijn over de Via del Corso naar het antieke Rome.

Op 19 februari 1212 staken Emo en Hindrik via de oude Ponte Milvio* te paard de Tiber over en reden over Via Flaminia door de Porta Flaminia Rome binnen. De Porta Flaminia werd in 1561 vervangen door de huidige Porta del Popolo, die toegang geeft tot het Piazza de Popolo (1822), met de twee nagenoeg identieke kerken die als wachters aan weerszijden de toegang tot de Via del Corso markeren, die in één rechte lijn van ruim anderhalve km naar het Piazza Venezia en stuit daar op het potsierlijke Monumento a Vittorio Emanuele II.

De oude Ponte Milvio over de Tiber on Z richting

)* Bij deze brug vond in 312 na C. de beroemde Slag bij de Milvische brug plaats tussen Constantijn de Grote en Maxentius, die door Constantijn werd gewonnen, en het begin van van de middeleeuwen zou markeren. De houten brug werd in 1450 door de huidige stenen vervangen.

Boven: Piazza de Popolo, S. Maria dei Miracoli en S. Maria in Montesanto (1675-1681)

Onder: Piazza Venezia, Nationaal Monument Vittorio Emanuelle II

Wat verscholen maar bereikbaar via de monumentale trap Cordonata, ligt achter het monument het Piazza del Campidoglio dat in 1536 door Michelangelo is ontworpen. Aanvankelijk had het plein op de Capitolijn (de laagste van de zeven heuvels waarop het oude Rome gebouwd is) een open zijde naar het Forum Romana, maar in het ontwerp van Michelangelo werd het plein beslotener en is er met die beroemde trap een open verbinding met de middeleeuwse stad tot stand gebracht.

Voor mij is dit prachtige ovale plein het centrum van Rome, de schakel tussen de antieke en de moderne wereld. Het eindpunt van mijn reis. Voor Emo was zijn reisdoel een ontmoeting met de paus.

Boven: Piazza del Campidoglio

Onder: Cordonata (naar ontwerp van Michelangelo, 1536)

Hij en Hinrik verbleven in Rome van 20 januari tot 10 maart 1212. Waarom dat ongewenst lange verblijf noodzakelijk was, staat fascinerend beschreven in de “historische thriller” Emo’s Labyrint van Ynskje Penning, en is uitgebreid gedocumenteerd in Emo’s Reis van Dick E.H. de Boer. Tegenslagen, bureaucratie en politieke verwikkelingen nopen Emo en Hinrik zo lang in Rome te blijven. Uiteindelijk krijgen ze voor elkaar waarvoor ze gekomen waren en lukt het hen om de taak die ze op zich genomen hadden - om de Rijksappel bij de Tempeliers af te leveren - te volbrengen.

Emo en Hinrik hadden in de vertrouwde omgeving van de Friezenkerk vlak bij de oude Sint Pietersbasiliek onderdak gevonden. Om door te dringen tot de paus moesten zij dagelijks de Tiber over naar het paleis van Lateranen aan de andere kant van de stad, waar de paus met zijn uitgebreide bestuursapparaat - de Curia - zetelde.

Het huidige enorme complex, met het Laterane Paleis in renaissance stijl en de barokke basiliek van de Sint-Jan van Lateranen, dateren respectievelijk uit 1586 en 1650. Het oude Lateranen Paleis, waar Emo zich moest vervoegen om paus Innocentius III te spreken te krijgen, dateerde al uit de Romeinse tijd en brandde in 1308 af. Om die reden moesten de pausen, nadat ze in 1377 uit Avignon terugkeerden in Rome in het Vaticaan resideren en wonen.

Boven: Laterane Paleis en de basiliek Sint-Jan van Laterane

Onder: Apsis van de  Sint-Jan van Lateranen (foto’s internet)

De Friezenkerk, die dateert van 1141 en op de UNESCO Werelderfgoedlijst staat, is in de 16e eeuw door zijn hogere ligging gespaard gebleven van de sloop ten behoeve van de bouw van de Sint-Pieter en het Piazza San Pietro.

De door Bramante, Michelangelo en Bernini ontworpen Basilica di San Pietro met het Piazza San Pietro, verving de oude basiliek uit Emo’s tijd.

Boven: De Friezenkerk met op de achtergrond de Colonnade en daarachter de koepel van de Sint-Pieter | ontwerp Michelangelo (1547)

Onder: Colonnade di Piazza San Pietro

Meer dan in de andere interessante steden op mijn reis word ik overvallen door de grote hoeveelheid bezienswaardigheden. En in Rome door de cultuurhistorische hoogtepunten die ik niet kan gaan zien. Gelukkig is dit niet de eerste keer dat ik in Rome ben.

Ik heb wel op de fiets vrijwel de hele oude stad kunnen doorkruisen, en naast de highlights (Piazza Novana, het Pantheon, het Colosseum, het Forum Romanum, ..) kwam ik in buurten en op pleinen waar ik anders niet zo gauw was gekomen en waar het minder druk is. Zo heb ik bij het Campo di Fiori (volgens één van mijn volgers) de lekkerste Tiramisu van Rome gegeten. Voor zover ik kan beoordelen had hij gelijk! 

Hoe belangwekkend Rome  uit cultuurhistorisch oogpunt is door de vele monumenten uit de oudheid en latere eeuwen, eigentijdse architectuur is er nauwelijks te vinden. Als er al iets moderns wordt gebouwd, is de stad meteen in rep roer, zoals bij het Museo dell’Ara Pacis van Richard Meier, dat tegenover het Mausoleum van Augustus en het barokke Chiasa San Rocco all’Augusteo is gebouwd. En het is niet eens modernistisch of futuristisch, eerder ‘modern klassiek’.

Meier ontwierp ook de Chiesa di Dio Padre Misericordioso, waar eveneens veel om te doen is geweest. Om maar een paar voorbeelden te noemen.

Futuristisch is wel het museum voor moderne kunst MAXXI van Zaha Hadid, dat al lang op mijn lijstje stond en dat ik nu heb gezien. Een fascinerend gebouw met een spectaculair interieur. “Ronduit spectaculair en van een soort eigentijdse barok vanwege de swingende architectuur”, zoals een volger schreef.

Boven: Museo dell'Ara Pacis, Richard Meier t.o. Chiesa San Rocco all’Augusteo
Midden: Chiesa di Dio Padre Misericordioso, Richard Meier (foto internet)

Onder: Museo MAXXI, Zaha Hadid

Tot slot

Met het verhaal over mijn fietstocht naar Rome heb ik geen cultuurhistorisch college willen maken. Aan de andere kant was het niet louter een sportieve prestatie, hoewel ik wel steeds in de verleiding kwam om over het cultuur-historische uit te wijden. Evenals op mijn andere grote fietsreizen streef ik naar een combinatie van sportieve uitdaging en cultuurhistorische beleving. Daarnaast - of als onderdeel daarvan - ben ik bovenmatig geïnteresseerd in architectuur, de ontwikkeling van steden en landschappen.

In de drie dagen dat ik in Rome heb rondgefietst heb ik nog veel buiten de Emo-gerelateerde hoogtepunten bezocht. Te veel om in dit kader op te nemen. Ik beperk me tot een paar foto's.

Stazione di Roma Termini                                 Forum Romanum

Colosseo

Pantheon 

Om dit verhaal goed af te sluiten wil ik eenieder die mijn blog al of niet geheel gevolgd heeft bedanken. De reacties die ik onderweg kreeg gaven me het gevoel dat ik de reis niet slechts voor me zelf maakte en stimuleerden me om de soms onbarmhartige weersomstandigheden het hoofd te bieden en door te gaan! Ik ben er trots op en heb er enorm van genoten!

Hans

Rome, 24 mei 2019

Bijgewerkt: Groningen, 10 mei 2023

Voor Marja

Tim, Marja, Rosa | Hans, Piazza San Pietro en Forum Romanum 1999